BRDO DŽIGERE
Kad god sjedim na terasi, pijem kahvu sa suprugom, čitam knjigu, pišem ili sabirem misli, neminovno ‘moram’ baciti pogled na brdo zvano Džigere koje se nalazi iznad sela Dubravica, između Zavidovića i Žepča.
Porijeklo imena tog brda, vrati me u slavnu prošlost Bošnjaka međutim trenutno, gorko i čemerno, stanje našeg naroda stvara mi neobične usporedbe i simbole.
Naime, navodi prof. Rizah Odžečkić u knjizi ‘Zavidovići i okolina’ str. 52, sljedeće:
“Na Berlinskom kongresu je Austro-ugarska dobila mandat da okupira Bosnu i Hercegovinu i da u tim krajevima ‘zavede red’. Protiv okupacije ustade muslimansko plemstvo koje organizova otpor austro-ugarskoj vojsci. Ova vojska je nastupala drumom dolinom Bosne gdje je naišla na jak otpor na više mjesta. Tako se početkom avgusta 1878. godine vodila borba kod Maglaja, Vrbice (selo) i Žepča. Maglaj je pao petog a Žepče sedmog avgusta. Okupatorski vojnici su mrcvarili ubijene branitelje pa su prema pričanju očevidaca njihovu utrobu vješali na granje i stabla na brdu Džigere, po čemu je ono i dobilo ime. Austrougarskoj vojsci je trebalo oko tri mjeseca da okupaciju privede kraju.”
Austro-ugarska vojska naišla je na žilav otpor branilaca Bošnjaka, muslimana u svim krajevima Bosne. Nakon što su Osmanlije pristale na okupaciju bošnjački prvaci su formirali Narodnu vladu, iako je bila sama i bez ičije pomoći organizovala je i pružala snažan otpor austro-ugarskoj vojsci. Pravoslavci (Srbi) i katolici (Hrvati) su u tim događajima bili peta kolona kao i inače u ratovima protiv Bosne, prije i poslije. U Bečkoj arhivi navodi se oko šesdeset većih i manjih bitaka u toku okupacije Bosne. U tim bitkama Austro-ugarska je po vlastitom priznanju izgubila oko šest hiljada vojnika i oficira. Prvobitno je Beč odredio da je za okupaciju dovoljno 82000 vojnika, ali pošto je pružen jak i veliki otpor, čuveni pjevaljski muftija Mehmed Šemsekadić dva puta je do nogu potukao Švabe u tuzlanskom reonu. Okupaciona vojska je stalno povećavana i na kraju narasla do 200000 hiljada vojnika. Prema austrijskim procjenama, vojska Bošnjaka je imala oko 93000 hiljade boraca-mudžahida. Snažan otpor branilaca i veliki gubici austrougarskih četa izazvali su veliki gnjev glavnokomandujećeg generala Filipovića i drugih oficira, tako da su se veoma grubo, oštro i brutalno ophodili prema Bošnjacima. Branioci su pokazali veliku požrtvovnost i hrabrost koju general Filipović u svom izvještaju naziva ‘nevjerovatnom pojavom divljeg fanatizma’ koja se najgroznije zamisliti može.
(Izvor: Historija Bošnjaka, Mustafa Imamović, str.352)
Priča i detalji o ovim događajima iako nisu dovoljno obrađeni i istraženi ni historijski ni književno su tema za sebe. Postavlja se pitanje zašto su se Bošnjaci, muslimani tako žestoko oduprli okupaciji, a s druge strane, zašto su ih austrijski vojnici masakrirali na Džigerama?
Odgovor na prvo je veoma jasan, Bošnjaci su smatrali odbranu dina i domovine farzom, a tada su još uvijek bili pravi istinski vjernici na koje se odnose riječi arapskog pjesnika: “Tvoja vjera, tvoja vjera, tvoje meso i tvoja krv.” A austrijski vojnici su činili masakriranje i iživljavanje na tijelima šehida između ostalog zbog srdžbe koju je uzrokovao odvažan otpor branilaca.
Uporedo sa ovakvim mislima koje mi prođu kroz glavu viđenjem brda Džigere, nametnu mi se misli o džigerama (glasna folk muzika) koje smo prinuđeni slušati svakog ljeta što od dijaspore, manifestacija ‘ljeto u gradu’ (čitaj: džahilijet u gradu), što od pojedinaca iz komšiluka.
Simbolično je ovdje, da su jednim Bošnjacima razapinjali džigere po drveću jer su branili svoj din i vatan (domovinu) dok džigeru (utrobu) mnogih današnjih Bošnjaka rastura i trese srbijanska folk muzika kao odraz proste duše i udaljenosti od istančanog islamskog duha.
Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem: “Zaista Allah voli uzvišene stvari a prezire mizerne i niske.” (Dobrim ga ocjenjuje Albani u Džamiu sagir)
A Allah daje tevfik kome hoće.
