JE LI DIZANJE RUKU U NAMAZU MIMO POČETNOG TEKBIRA SUNNET

Selam alejkum. Interesuje me, ko ima jače dokaze po pitanju dizanja ruku, hanefije ili drugi mezhebi, i da li je to potvrđen sunet u namazu, ili su im dokazi podjednaki. Allah vam dao svako dobro.
ODGOVOR: Alejkumusselam.

Oko dizanja ruku u namazu postoje dva mišljenja učenjaka. Prvo, da je sunet dizati ruke na četiri mjesta u namazu i to:

– kod početnog tekbira,
– prije odlaska na ruku,
– nakon vraćanja sa rukua i
– nakon ustajanja sa prvog tešehuda (sjedenja).

Ovo je stav većine učenjaka ovog Ummeta, između ostalih šafija, hanabila, jedno od mišljenja Malika, većine ashaba i tabi'ina i skoro svih učenjaka hadisa.
Oni dokazuju propisanost dizanja ruku na tri mjesta u namazu sa hadisom kojeg bilježe Buharija i Muslim u svojim Sahihima od Abdullaha ibn Omera, radijallahu anhuma, u kojem on kaže: “Kada bi Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, pristupio klanjanju namaza dizao bi ruke u visini ramena a zatim bi izgovorio tekbir, kada bi htio da ode na ruku podigao bi ruke poput toga i kada bi podigao glavu vraćajući se sa rukua, takođe bi dizao ruke …”. Ovo isto se prenosi još od četrnaest ashaba a to su: Omer, Alija, Vail ibn Hudžr, Malik ibn El-Huvejris, Enes, Ebu Hurejre, Ebu Humejd, Ebu Usejd, Sehl ibn S'ad, Muhammed ibn Mesleme, Ebu Katade, Ebu Musa El-Eš'ari, Džabir i Umejr El-Lejsi, radijallahu anhum. Ovo navodi Tirmizi u svom Sunenu.

A dizanje ruku poslije ustajanja sa tešehuda prenosi se takođe, od Abdullaha ibn Omera, radijallahu anhuma, u hadisu kojeg bilježe Buharija i Ebu Davud u kojem on kaže da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dizao ruke kada bi ustajao poslije dva rekata.

Prema tome, pošto su ovo vjerodostojni hadisi oko čega nema razilaženja jer ih bilježe Buharija i Muslim i jer se prenose od tolikog broja ashaba, nema ni najmanje sumnje da je bila praksa Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da diže ruke u namazu na ova četiri mjesta.

Drugi stav učenjaka je da je sunet podignuti ruke samo jednom u namazu i to prilikom početnog tekbira. Ovo je stav Ebu Hanife i hanefijskog mezheba i stav unutar malikijskog mezheba i nekih drugih učenjaka, poput imama

Sevrija. Oni dokazuju svoj stav sa dva hadisa, jednim kojeg prenosi Abdullah ibn Mes'ud i drugim kojeg prenosi Bera’ ibn Azib, radijallahu anhuma.

U prvom se prenosi od tabi'ina Alkame da je Abdullah ibn Mes'ud, radijallahu anhu, jednog dana rekao: “Zar nećete da vam klanjam namaz Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem”? Pa je klanjao i podigao je ruke samo jednom sa početnim tekbirom. Ovaj hadis bilježe Ebu David, Tirmizi, Nesai i Ahmed.

Kaže Ebu Davud: “Ovo je skraćena verzija dugog hadisa i nije vjerodostojan sa ovim tekstom.
Bilježi Tirmizi da je Abdullah ibn Mubarek rekao: “Prenešeno je u vjerodostojnom hadisu da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, dizao ruke”, pa je spomenuo hadis Zuhrija, od Salima a on od njegovog oca (Ibn Omera), “a nije vjerodostojan hadis od Ibn Mes'uda da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, nije digao ruke osim na početku namaza”.

Prenosi Ibn ebi Hatim od svoga oca u knjizi “El-Ilelu” (1/96) da je rekao za ovaj hadis da je graška i da je u njemu pogriješio Sufjan Es-Sevri prenoseći od ‘Asima ibn Kulejba, jer sve druge ravije prenose da je Vjerovjesnik, sallahu alejhi ve sellem, otpočeo namaz i podigao ruke, a zatim otišao na ruku i sastavio ruke i stavio ih između koljena, a niko nije spomenuo ono što prenosi Es-Sevri.

Takođe, Buharija prenosi da su hadis ocijenili slabim Jahaja ibn Adem i Ahmed ibn Hanbel te se i on sa njima složio. Od stručanjaka hadisa koji su ovaj hadis ocijenili slabim su i Darimi, Darekutni, Bejheki, imam Šafija i Ibnul-Kajjim.

A učenjaci koji su hadis ocijenili vjerodostojnim, poput Tirmizi, Tahavije i Albanija, oni sa njim dokazuju da dizanje ruku u namazu nije vadžib čime odgovaraju na stav nekih učenjaka, poput Evzaija i nekih učenjaka zahirijskog mezheba, koji smatraju da je dizanje ruku vadžib.

U drugom hadisu se od Bera’ ibn Aziba, radijallahu anhu, prenosi da je rekao: “Vidio sam Allahovog Poslanika, kada otpočene namaz digne ruke blizu ušiju, a zatim to više ne radi”, a u rivajetu: “Vidio sam Allahovog Poslanika, da je podigao ruke kada je počeo klanjati i nije ih više dizao sve dok nije predao selam”. Hadis bilježi Ebu Davud i kaže da hadis nije vjerodostojan. Takođe ga bilježi Ahmed u svom Musnedu i prenosi se da je za ovaj hadis rekao da je skroz slab. Takođe, ocjenjuje ga slabim Šuajb Arnaut, a svi ga ocjenjuju slabim zbog slabosti ravije Jezid ibn ebi Zijada. Ovo znači da hadis Bera’ ibn Aziba, radijallahu anhu, ne može biti dokaz.

A što se tiče hadisa Abdullah ibn Mes'uda, radijallahu anhu, nakon što su ga najveći stručnjaci hadisa ovog Ummeta, poput imama Ahmeda, Buharije, Ebu Hatima Er-Razija, Darekutnija, Bejhekija i ostalih, ocijenili slabim zbog skrivene mahane u njemu nema sumnje da je ovaj hadis slab i neprihvatljiv po ovom pitanju i da nema ibreta u stavovima onih koji su ga ocijenili dobrim ili vjerodostojnim. Takođe, kaže imam Buharija da nije prenešen nijedan vjerodostojan rivajet od nekog od ashaba da nisu dizali ruke u namazu.

Pa ako smo sada potvrdili slabost svih hadisa i predaja u ostavljanju dizanja ruku u namaza postaje jasno da hadisi u kojima se to potvrđuje nemaju oprečnosti, pa zbog toga mu'min treba da nastoji da primjenjuje sunet dizanaj ruku na spomenutim mjestima u namazu jer kaže Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu kojeg bilježi Buharija: “Klanjajte onako kako ste vidjeli mene da klanjam”.

Na ovom mjestu treba napomenuti da nikome nije dozvoljeno, nakon što mu sunnet postane sasvim jasan, da ostavi rad po njemu slijedeći mišljenje nekih učenjaka a koje je oprečno vjerodostojnom sunnetu. Zato kaže imam Šafija (Medaridžus- salikin 2/335): “Idžmau učenjaka je na tome da onaj kome sunnet Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, postane jasan da mu nije dozvoljeno da ga ostavi radi mišljenja bilo koga”.

Kaže šejhul-islam Ibn Tejmije (Medžmu'l-fetava 22/247): “Ako neki čovjek slijedi Ebu Hanifu, ili Malika, ili Šafiju ili Ahmeda a vidi u nekim mes'elama da je stav nekog drugog učenjaka mimo onoga koga on slijedi jači pa slijedi taj stav, lijepo je postupio u tome i to mu ne narušava njegovu vjeru niti njegovu pravednost oko čega nema razilaženja, nego je to preče u slijeđenju Istine i draže Allahu i Njegovom Poslaniku”.
Naravno, učenjaci koji imaju stav da se ruke u namazu ne dižu oni u tome imaju opravdanje jer su mudžtehidi, njima pripada nagrada zbog njihovog idžtihada i truda kojeg ulažu u traženju slijeđenja Istine. Kao što kaže

Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu kojeg bilježi Buharija u svom Sahihu: “Kada kadija (učenjak) presudi (iznese fetvu ili stav), uloži truda a zatim potrefi Istinu on ima dvije nagrade, a kada presudi(iznese fetvu ili stav) , uloži truda a zatim pogriješi on ima jednu nagradu”.

Prema tome, po pitanju dizanja ruku u namazu mimo početnog tekbira ispravno je u što nema sumnje da je to sunnet što je gore pojašnjeno.
Ve billahi tevfik.