ŽENE ŠEJHOVI, UČENJACI I PISCI KROZ HISTORIJU

Osnova je u šerijatu da nema razlike između propisa muškaraca i žena osim u onome u čemu je došao poseban dokaz, poput pitanja nasljedstva, svjedočenja, klanja akike i slično. Pa tako, žene su poput muškaraca u traženju znanja, rivajetu hadisa, prenošenju znanja i davi. Nema šerijatskog argumenta koji ukazuje da se žene ne trebaju baviti traženjem znanja i njegovim prenošenjem, kao što to rade muškarci, niti da je to specifično za muškarce. Svi šerijatski tekstovi Kur'ana i sunneta koji podstiču na traženje znanja, govore o vrijednosti učenjaka i bavljenju davom odnose se i na muškarce i na žene. Ovako razumjevanje potvrđuje historija islama i muslimana, o čemu će biti govora.

Kaže Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u djelu hadisa: “..žene su poput muškaraca” (misli se u načinu stvaranja, obaveznosti i propisima vjere).

Hadis bilježi Ahmed od Ummu Seleme, radijallahu anha, a u hadisu ima slabosti, to jest prekid u lancu prenosilaca.

Također, bilježe ga Ebu Davud i Tirmizi od Aiše, radijjalahu anha, a u hadisu ima slabosti zbog slabog ravije. Kaže poznati egipatski muhadis Mustafa el-Adevi da ova dva rivajeta podupiru jedan drugog i da se hadis diže na stepen dobrog (hasen) hadisa i da hadis ukazuje da su propisi za muškarce i žene u osnovi isti.

U narednom dijelu teksta je skraćen prikaz žena učenjaka i šejhova kroz historiju, iz više uglova i na različite načine.

____________________________________________

Koliko je propisa vjere postalo sunet koji se slijedi i princip šerijata a osnov toga je ono što su zapamtile žene sahabijke i prenijele nama. Svjedok tome su rivajeti sahabijki u šest poznatih hadiskih zbirki. Hadisi koje prenose Aiša, Ummu Seleme, Ummu Atijje, Esma bint Ebu Bekr, Esma bint Umejs, Fatima bint Kajs i mnoge druge sahabijke su priča i tema za sebe.

Imam Zehebi navodi u svome Sijeru da je Aiša, radijallahu anha, apsolutno najveći fakih ovog ummeta među ženama.

Kaže Ševkani (Nejlul evtar, 6/360): “Nije preneseno ni od jednog učenjaka da je odbacio hadis žene samo zato što je žena, koliko je suneta preneseno samo od jedne žene sahabijke (Aiše, radijjalahu anha) a kojeg je ummet prihvatio. Ovo ne negira ni onaj koji ima najmanje znanja iz hadiske oblasti.”

Poznati ashabi a poslije njih imami hadisa i veliki učenjaci ummeta su bili učenici žena učenjaka i prenosili od njih hadise. Velik broj ashaba i na stotine tabina su uzimali znanje i hadise od Aiše, radijjalahu anha. Kaže Ebu Musa el-Ešari: “Nikad se nama ashabima Muhameda nije desilo da nam je nešto bilo nejasno o propisima vjere a da nismo pitali Aišu i našli kod nje znanje o tome.”

Kaže Mesruk: “Vidio sam učenjake ashaba da su pitali Aišu o određenim propisima nasljedstva.”

Priča o ženi, najvećem učenjaku i fakihu ummeta, Aiši, radijallahu anha, je govor za sebe i posebna tema, ali smo je naveli samo kako se ne bi mislilo da smo je zaboravili i zapostavili.

Navodi Imam Zehebi u Es-Sijeru da su sljedeće žene od ashaba i tabina bile šejhovi i učeni: sahabijka Ummu Ed-Derd'a, sahabijka Safija bint Šejbe, tabin Ummu Derd'a Es-Sugra i tabin Muaza bint Abdullah.

__________________________________________

Primjeri žena koje su bile šejhovi i učenjaci

1. Nefisa bint Hasan (u. 208h)

U drugom hidžretskom stoljeću, od učenjakinja žena se posebno izdvaja i ističe praunuka Alije, radijallahu anhu, Nefisa bint Hasan ibn Zejd

Bila je poznata po učenosti u tefsiru i hadisu.

Kaže Imam Zehebi (Es-sijeru, 10/106) da mnoge pojedinosti njenog života nisu pouzdano došle do nas zbog džehla i akidetskih devijacija Egipćana koje su imali prema njoj jer je bila od Ehlu bejta, zatim nastavlja da su ispoljavali vidove širka, činili joj sedždu i tražili od nje oprost, a to su sve akidetski otrovi koje su raširili i ubacili šijje Ubejdije u Egiptu. Slično navodi i Ibn Kesir u ‘El-Bidaje vel nihaje’ (10/274), vezano za uvjerenja kufra i širka koje imaju obični Egipćani prema njoj, da ona donosi korist i otklanja štetu Allahovom dozvolom.

2. Emetulvahid bint Husejn (u. 377h)

Bila je učenjak, fakih i muftija, fikh je uzela od svoga oca i postala naučenija u svome mjestu, u šafijskom mezhebu. Imala je znanje iz feraida (nasljedstva), matematike i gramatike, izdavala je fetve i prenosila je hadise.

3. Kerima bint Ahmed el-Mervezije (u. 463h)

Posebno se istakla u znanju iz hadiskih znanosti. Njenim predavanjima su prisustvovali veliki učenjaci tog vremena, poput muhadisa Hatiba Bagdadija, muhadisa el-Humejdija, poznatog historičara ebu El-Mehasina i muhadisa Es-S’emanija. Svi oni su ubirali plodove njenog znanja. Učenjaci njenog vremena su joj priznali fadl i prednost u podučavanju Buharijinog Sahiha, čak je muhadis Ebu Zerr el-Herevi preporučivao svojim učenicima da ne uzimaju Buharijin Sahih ni od koga osim od nje. Imam Zehebi ističe da je bila na velikom stepenu razumjevanja vjere i uopćeno oštroumnosti. Boravila je u Meki, kod harema, nije se nikad udavala i živjela je stotinu godina.

4. Bintu Zabel, Fatima bint Alijj (u. 532h)

Poznati učenjak, šejh, karija i prenosilac hadisa sa senedom. Živjela je u Nejsaburu i zadnja koja je prenosila hadis sa senedom u njemu. Od nje su uzeli hadis Es-S’emani, Ibn Asakir i mnogi drugi. Navodi Ebu S'ad Es-S’emani da je bila učenjak i da je slušala Muslimov Sahih od Abdulgafira i garibul hadis od El-Hattabija i druge knjige.

5. Fatima bint Muhamed Es-Semerkandi

Njen otac je učenjak hanefijskog mezheba, autor knjige ‘Tuhfetu el-fukaha’ a muž joj je Ebu Bekr El-Kasani autor legendarne i neprikosnovene knjige El-Bedaija. Ona se ubraja u učenjake fikha i hadisa, znanje je uzela najprije od svog oca a zatim od skupine učenjaka tog vremena. Imala je svoja predavanja i velika skupina ljudi je uzela od nje znanje. Prosili su je mnogi namjesnici islamskih pokraina tog vremena, pa ih je njen otac odbijao, a onda ju je udao za svog učenika Ebu Bekra Kasanija kojeg su zvali kraljem uleme. Učio je kod njenog oca i posebno se istakao u fikhu i usuli fikhu tako da je i napisao komentar njegove knjige, a taj komentar je bio mehr za njegovu kćerku. Znalo bi se desiti da njen muž pogriješi u nekim pitanjima pa mu ona ukaže na grešku. Izdavala je fetve zajedno sa svojim ocem tako da bi na papiru fetve bio potpis njenog oca i nje, a kada se udala, stavljali su i potpis njenog muža, Ebu Bekra Kasanija. (El-Dževahiru el-mudijje 2/278)

6. Šuhda bint Ahmed (u. 574h)

Bila je poznata po lijepom rukopisu i prenošenju hadisa sa senedom. Autori biografija je spominju po prenošenju hadisa po senedu i nazivaju je ‘musnedul Irak’ i ‘fahru en-nisa’. Otac joj se bavio hadisom, mnogo je vodio brigu oko njenog podučavanja znanju, također, muž joj je bio plemenit čovjek koji je volio nauku i znanje što je omogućilo da se o njenom znanju u hadisu mnogo čuje. Njenim predavanjima je prisustvovao veliki broj tragaoca znanjem.

7. Fatima bint Abbas el-Bagdadijje (u. 714h)

Bila je poznata kao šejh, učenjak i fakih hanbelijskog mezheba. Poznavala je detalje fikha do savršenstva, pamtila je mnogo iz knjige ‘El-Mugni’ od Ibn Kudame, o nejasnim stvarima pitala bi šejhul-islama Ibn Tejjmiju, a on bi joj izdavao fetve i čudio se njenom dobrom razumjevanju u pitanjima, mnogo je hvaleći u tome. Od njenog znanja su se okoristile mnoge žene Damaska i Egipta. O njoj se veoma pohvalno izrazio hanbelijski učenjak Ibn Redžep opisujući je sljedećim riječima: “Šejh, fakih, učenjak, poznavalac seneda, muftija, poznavalac raznih znanosti, jedna u svom vremenu čije je znanje traženo sa svih strana.” Također bila je poznata po držanju vazova, naređivanju dobra i odvraćanju od zla, negiranju sufijskog zastranjivanja i raznih novotarija, radila je ono što nisu radili muškarci, na njenim rukama su naučile Kur'an mnoge žene, od kojih su supruga hafiza El-Mizzija te kćerka i žena Ibn Kesira. (Šezeratu ez-zeheb, 8/63)

8. Merjem bint Muhamed el-Halebije

(u.1220)

Bila je učenjak šafijskog mezheba, karija.

Vjeru je najprije učila od svoga oca a onda je dobila idžazu od mnogih muhadisa njenog mjesta koji su je pohvalili po znanju i fadlu.

9. Fatima bint Hamed Ez-Zubejri (u. 1247h)

Bila je šejh i učenjak hanbelijskog mezheba, posebno se posvetila hadiskim znanostima, imala je lijep rukopis i svojom rukom je prepisala mnoge knjige. Imala je ogromnu kutubhanu. Njenim predavanjima su prisustvovali veliki učenjaci muhadisi tog vremena, dobijali su od nje potvrde (šehade) da su učili hadis kod nje. Od tih šejhova su Omer Hanefi i Muhamed Salih.

Uvakufila je svoju kutubhanu i otišla da živi u Medinu, uživala je velik šuhret (poznatost po znanju) i lijep glas, od njenog znanja su se okoristile mnoge žene koje su učile vjeru od nje, ostavila je velik trag i utjecaj na sredinu i okolinu, tako da su bile poznate žene po bogobojaznosti i ustrajavanju u principima vjere čiji se fadl vraća na nju.

10. Fatima bint Muhamed ibn Abdulvehab

(r. 1200h)

Ona je kćerka Muhameda ibn Abdulvehaba, poznatog obnovitelja vjere. Rođena je pred kraj života svoga oca, a on se posebno brinuo o vjerskom odgoju svoje djece vjerskom i traženju znanja. Fatima je držala predavanja ženama, a zatim i muškarcima od onih koji su tražili znanje. Između nje i studenata je bilo postavljano platno (pregrada) tokom predavanja. Kada je Ibrahim paša (osmanski namjesnik iz Egipta) osvojio Rijad učinila je hidžru u Resulhajme (Emirati), da bi nakon napada Britanaca na ovaj grad ponovo učinila hidžru, u Oman. Prilikom boravka u Omanu bavila se davom, širila selefijsku akidu među stanovništvom i držala predavanja o tevhidu. Nakon političkog smirivanja u Nedždu i formiranja druge saudijske države, vratila se u Rijad. Nastavila je sa davetskim aktivnostima, bila je odvažna u širenju tevhida, negiranju munkera i novotarija oko kaburova i slično.

Ovo što smo naveli su samo primjeri žena šejhova i učenjaka, a njih je mnogo više.

Mnoge od njih smo izostavili, poput učenjaka Aiše bint Hasan (u. 466h), šejha Zejneb bint Mekki el-Harrani (u. 688) koja je bila poznata po tome što je veliki broj muškaraca od nje učilo vjeru, fakiha Sitetul Vuzera bint Imaduddin (u. 736h), kćerka poznatog muftije Ibn Es-Sema'ha, i mnoge druge koje ćemo spomenuti prilikom govora o ženama učenjacima i piscima.

___________________________________________

Žene učenjaci, pisci šerijatskih knjiga

U narednom tekstu navest ćemo nekoliko učenih žena koje su također autori šerijatskih knjiga:

1. Biba bint Abdusamed (u. 475h)

O njenoj učenosti smo već pisali, ona prenosi hadis od Ibn ebi Šurejha, te je napisala knjigu koja je odštampana pod naslovom: “Džuz'u Biba bint Abdusamed”.

2. Emetullatif bint Abdurahman (u. 653h)

Šejh i učenjak hanbelijskog mezheba, o njenoj biografiji i učenosti je pisao Ibn Kesir u Bidaji i Ibn Bedran u Munadeletu el-Atlali.

Ona je autor nekoliko knjiga, poput:

“Et-tesdidu fi šehadeti tevhid” i “Birrul validejn”.

3. Aiša bint Abdulah (u. 760h)

Njenu biografiju navodi Ibn Hadžer u Dureru i Sehavi u I'alamu. Ona prenosi hadise od svoga djeda, poznatog učenjaka El-Muhiba et-Taberija. Bila je učena u hadisu i autor je knjige: “Tarihu beni et-Taberi”.

4. Merjem bint Abdurahman (u. 758h)

Bila je muhadis i ravija, napisala je knjigu koja je odštampana pod naslovom: “Musned Emetillahi Merjem”, također autor je knjige: “Muadžem” koja nije odštampana, još uvijek je u spisima. O njenoj biografiji je pisao Ibn Hadžer u Dureru.

5. Aiša bint Jusuf ed-Dimeškije (u. 922h)

Bila je učenjak, šejh, književnik i poetičar.

Dio života je provela u Kairu gdje je postavljena da izdaje fetve i podučava ljude šerijatskom znanju. Autor je šest knjiga.

6.Džanan bint el-Emir el-Kebir (u. 1070h)

Njenu biografiju navodi Abdulhajj u Nushetul havatir, živjela je u Indiji i bila supruga od sina sultana tog mjesta. Dostigla je stepen u znanju na koji nisu došli mnogi muškarci a kamoli žene. Napisala je tefsir Kur'ana i bila je pjesnik, pisala je pjesme na perzijskom jeziku.

7. Emmeturrahman bint ebi Muhamed el-Išbilije

Njenu biografiju navodi Ibn Zubejr u Siletu, bila je učena u hadisu i napisala je knjigu: “El-kuburu vel-muhtedari”. Navodi el-Melahi da je knjiga na velikom stepenu kvaliteta i preciznosti.

Kako ne bih odužio sa ovim, našao sam preko trideset žena koje su bile učenjaci i pisale knjige šerijatskih znanosti ili bile poetičari.

___________________________________________

Žene učenjaci iz porodice učenjaka

Od zanimljivih podataka koji govore o učenosti žena je i to da su u mnogim ulemanskim porodicama odgajane i postale učene žene iz tih porodica.

Evo nekoliko primjera o tome:

1. Kćerka najučenijeg tabina Seida ibn el-Musejjiba. Poznata je dirljiva priča koju bilježe Zehebi, Ibn Kesir i ostali, kako je Seid udao svoju kćerku za svog učenika Kesira ibn ebi Veda'a, pri čemu je sam njegov učenik posvjedočio da je bila među najučenijim u Kur'anu i sunetu.

2. Kćerka imama Malika i njihova služavka. Njegova kćerka je znala napamet El-Muvetta'e svoga oca. Otac bi je postavio iza zastora kada bi njegovi učenici čitali njegovu knjigu radi rivajeta, pa kada bi učenik pogriješio ona bi pokucala na vrata, na osnovu čega bi imam malik znao da je napravio grešku koja je njemu promakla, pa bi tražio da se vrati i popravi grešku. Također, Malikov učenik Ešheb navodi kako je njihova sluškinja također bila učena i poznavala je određene mesele koje on nije znao, u čemu bi ga ona popravila.

3. Porodica hadiskog velikana Ibn Hadžera je bila puna učenih žena. Njegova sestra Sitteturrekbi (za koju kaže da mu je bila majka nakon majke), supruga Unsa, dvije kćerke Zejn i Hatun. Za sve njih navodi i sam Ibn Hadžer i drugi da su bile šejhove i učeni u hadisu, karije i učenjaci, da su uzimale znanje i hadis od drugih učenjaka tog vremena. Govor o tome je priča za sebe.

4. Selma, kćerka poznatog karije Muhameda el- Džezevija. Njen otac spominje čitavu priču oko njenog hifsa, kiraeta, učenosti u šerijatskim znanostima, arapskom jeziku i kiraetu.

5. Neddar bint Muhamed, kćerka ebu Hajjana el-Endelusija, autora poznatog tefsira “El-Bahru el-muhit”, navodi Ibn Hadžer da je bila učena u hadisu i arapskom jeziku, da je učila od šejhova Egipta. Za nju je njen otac rekao: “Kamo sreće da je njen brat Hajjan poput nje.”

___________________________________________

Žene, šejhovi i učenjaci u biografiji Zehebija

Imam Zehebi u Sijeru E'alami En-Nubela’ u svojoj legendarnoj biografskoj knjizi o poznatim ličnostima islama, navodi, između ostalih, za sljedeće žene da su bile šejhovi i alimi:

1- Šejh i učenjak Kerima bint Ahmed el-Mervezije (363-463).

Prenosi Sahih Buharije od Kuš Mehjenija

2- Šejh Biba bint Abdusamed el-Hersemije (380-495)

3- Šejh i učenjak Fatima bint Hasan (390-480)

4- Šejh, učenjak i karija Bint Z'abel (nadimak) Fatima bint Alijj (435-532).

Bila je šejh poznatim učenjacima Sem'aniju i Ibn Asakiru.

5- Šejh, učenjak i vaiz Fatima bint el-Bagdadi (440-539)

6- Šejh i muhadis Bintu Sadul Hajr, Fatima bint ebu Hasan (522-600)

7- Šejh i muhadis Afifa bint ebu Bekr (510- 606)

8- Šejh i muhadis Aiša bint Hafiz M'amer (oko 520-607)

9- Šejh i muhadis Š'arija (nadimak), Zejneb bint Abdurahman (u.615)

10- Šejh i muhadis Jasmina bint Salim (u.634)

11- Šejh i muhadis Kerima bint Abdulvehab (546-641)

12- Šejh i muhadis Adžiba bint Muhamed (554-647).

Za sve spomenute žene, imam Zehebi je naveo kao glavnu i prvu karakteristiku da su bile šejhovi, to jest, učene žene, žene koje su stekle znanje od učenih i prenosile drugima.

___________________________________________

Poznati učenjaci čiji su šejhovi bili žene

(koji su uzimali znanje od žena)

Mnogi poznati učenjaci su učili šerijatsko znanje i prenosili hadis od žena koje su bile šejhovi. Među njima se posebno ističu imam El-Munziri i Ibnul el-Kajjim.

Imam hafiz El-Munziri (u.656h, iz Egipta) je tražio znanje kod sljedećih šejhova žena:

1- Safaulajš bint Abdullah el-Ešrefijje (u.627h, iz Egipta)

2- Gafiba bint Anan es-Sadije (u.635h, iz Egipta)

3- Kerima bint el-Hakk eš-Šafije (u.641, iz Egipta)

4- Ummu Mevtuh bint Ibrahim eš-Šamijje (u.625, iz Egipta)

5- Aziza bint Abdulmelik el-Kurešijje (u.634, iz Egipta)

6- Hadidža bint el-Mufeddal el-Makdisije (u.618, iz Aleksandrije)

7- Hadidža bint el-Hafiz ebu Tahir (u.623, iz Aleksandrije)

8- N'ametu bint Alijj et-Tarah (u.604, iz Damaska)

9- Kerima bint el-Abdulahvehab (u.641, iz Damaska)

10- Ferha bint Karataš el-Auni (u.598, iz Bagdada)

11- Atika bint el-Hafiz ebu el-A'la’ el-Hemedanijje (u.609, iz Bagdada)

12- Ummu Abdurahman bint Jahja el-Hemezani (u.611, iz Bagdada)

13- Hafsa bint Ahmed el-Bagdadije (u. 612, iz Bagdada)

14- Lamija bint Ebu Bekr el-Bagdadi (u. 613, iz Bagdada)

15- Ummu Hani, Afifa bint Ahmed (u. 606, iz Asbehana)

16- Aiša bint M'amer el-Hasbehanijje (u. 607, iz Asbehana)

17- Ajnuššems bint Ahmed es-Sekafi (u. 610, iz Asbehana)

18- Zejneb bint Abdurahman el-Đurđani (u. 615, iz Nejsabura)

19- Fatima bint Hasan el-Hemezani (u. 617, iz Hemezana)

20- Zehra bint Adbulkadir (u.632, iz Harrana).

Imam Ibnul el-Kajjim je tražio znanje kod sljedećih šejhova žena:

1- N'ametu bint Alijj et-Tarah (u.604, iz Damaska)

2- Kerima bint el-Abdulahvehab (u.641, iz Damaska)

3- Fatima bint S'ad el-Ensarije (u. 600, iz Kaira)

4- Hadidža bint Ahmed (u. 623, iz Aleksandrije)

5- Ferha bint Karataš el-Auni (u.598, iz Bagdada)

6- Atika bint el-Hafiz ebu el-A'la’ el-Hemedanijje (u.609, iz Bagdada)

7- Ummu Abdurahman bint Jahja el-Hemezani (u.611, iz Bagdada)

8- Lamija bint Ebu Bekr el-Bagdadi (u. 613, iz Bagdada)

9- Afifa bint Ahmed el-Farfanije (u. 606, iz Asbehana)

10- Zejneb bint Abdurahman en-Nejsaburi (u.609, iz Nejsabura)

11- Fatima bint Hasan el-Hemezani (u. 617, iz Hemezana).

Također, od poznatih šejhova, Ibn Asakir navodi da su od njegovih šejhova bile žene, čiji je broj veći od 80, a najpoznatija među njima je Kerima el-Mervezije, ravija Buharijinog Sahiha.

Poznati hanbelijski šejh Ibn el-Dževzi navodi da su od njegovih šejhova bile i tri žene, od svake od njih je sa senedom naveo po jedan hadis. Te žene su:

1. Fatima bint Muhamed (u.521)

2. Fatima bint Abdullah el-Haberi (u.534)

3. Šuhda bint Ahmed el-Ibri (u. 574).

Od gore spomenute žene, šejha Kerime el-Mervezije (koja je živjela pored harema u Mekki), učili su hadis učenjaci, velikani ovog ummeta, to jest, bili su njeni učenici, od kojih su i Hafiz El-Hatib el-Bagdadi (imam hadiskih znanosti), Muhamed ibn Nasr el-Humejdi, Ebul Mehasin el-Misri (poznati historičar), El-Hafiz Sem'ani (muhadis), Ebu Talib el-Husejn i mnogi drugi.

Od učenjaka, velikana ovog ummeta, koji su uzimali znanje od nekih žena šejhova, naročito hadis i rivajet, su bili: imam Zuhri, Malik, Ahmed i Ebu J'ala. Pored njih i drugi učenjaci su tražili znanje kod žena šejhova (o nekima je već bilo govora, Ibn Asakir, Ibn El-Dževzi, El-Munziri i Ibn el-Kajjim) poput Ebu Sa'da Sem'anija, Zehebija, Ibn Hadžera i Ebu Tahira es-Silfija.

Od savremenih selefijskih učenjaka, šejh Mešhur ibn Hasan (iz Jordana) napisao je knjigu pod naslovom: “Bavljenje žena Vjerovjesnikovim hadisom” to jest, pisao je o životima žena muhadisa, od početka islama do trinaestog hidžretskog stoljeća.

U toj knjizi se mogu naći detaljniji podaci o ženama šejhovima, muhadisima i ravijama.

Imam Malik prenosi hadis od žene Aiše bint S'ad ibn ebi Vekkas (koja je bila tabin i pouzdan ravija).

Navodi se za imama Šafiju da je čuo hadis od žene Nefise bint Hasan ibn Zejd (praunuka Alije, radijallahu anhu).

Imam Ahmed prenosi hadis od Ummu Omer bint Hassan ibn Zejd.

Hatib Bagdadi prenosi hadis od fakihe i muhadise Tahire bint Ahmed et-Tehunijje.

Imam Sem'ani navodi u svojoj knjizi Et-Tahbir žene od kojih je učio i prenosio hadis. Tu je naveo 69 žena muhadisa i ravija hadisa, svaku od njih je spomenuo po pohvalnim svojstvima.

Hafiz Ibn Asakir je učio hadis od 1200 muhadisa, od njih su više od 80 bile žene muhadisi čije biografije je naveo u knjizi ‘Historija Damaska’. Zanimljivo je da je on uzeo hadis od ovolikog broja žena a nije putovao u druge islamske pokraine, poput Egipta, Endelusa, Maroka i drugih mjesta.

Navodi muhadis Sehavi u biografiji Ibn Hadžera da prenosi hadis od Aiše bint Muhamed, Aiše bint Abdullah i dobio je idžazu od Zejneb bint Abdullah. A od žena koje prenose od njega, bila je njegova sestra Sitteturrekbi bint Aliij ibn Hadžer.

__________________________________________

Savremene fetve o bavljenju davom ženama

I na kraju, ako bi neko tražio da se potvrdi fetvama i govorom savremene uleme dozvola ženama da se bave davom, o tome sam našao dvije fetve.

Prva, u kojoj je šejh Bin Baz upitan o odlasku žena sa muževima u davu na druga mjesta gdje bi se žene okupljale. Odgovorio je da nema smetnje u tome ako onaj ko se bavi davom ima šerijatsko znanje zasnovano na Kur'anu i sunetu. U nastavku je spomenuo šerijatske argumente propisanosti bavljenja davom. (Medžmu'u el-fetava, Bin Baz, 9/296)

Druga, fetva šejha Saliha El-Munedžida, pod naslovom: “Okupljanje žena u halki znanja.”

Upitan je o propisu okupljanja žena u mesdžidima i kućama radi predavanja, dersova i učenja vjere. Njegov odgovor je bio da je to propisano, naveo je hadis iz Buharije u kojem su sahabijke tražile da Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, izdvoji jedan dan u kome će samo žene podučavati propisima vjere pa se on odazvao tome. Zatim je naveo druge šerijatske argumente sa kojima se dokazuje propisanost traženja znanja i bavljenja davom.

Bavljenje žena traženjem znanja i davom je slabije zastupljeno i rasprostranjeno, što je neosporna činjenica koja se ne može negirati. Razlog tome je što žena po prirodi svog života više boravi u kući, zauzeta je rađanjem, odgojem djece i više je posvećena privatnom životu. Međutim, Kur'anski ajet: “I boravite u vašim kućama”, ne može biti argument kojim se dokazuje zabrana ženama da traže znanje i prenose ga drugima.

Rezime govora o ovoj temi je:

– da je ženama propisano traženje znanja i prenošenje znanja kao i muškarcima

– da se time mogu baviti one žene koje imaju šerijatskog znanja, a one koje nemaju, nije na njima da pričaju o propisima vjere nego da uče

– bavljenje žena traženjem znanja i davom uslovljava se ispunjenjem šartova komuniciranja suprotnih spolova

– ne samo da je učenim ženama dozvoljeno da se bave davom, nego je dozvoljeno muškarcima da budu njihovi učenici i uzmu od njih znanje.

Ve billahi tevfik