MEZHEB MOZARTA I BETOVENA  (IZ i muzika)

Od kraja zadnjeg rata pa na ovamo IZ sa svojim institucijama, školama, medžlisima i džematima sasvim normalno upražnjava pjevanje uz muzičke instrumente u raznoraznim prigodama. Toga je na pretek: Njihov radio BIR je satkan od muzike.

IZ horovi uveliko pjevaju ilahije sa kako nazivaju ‘duhovnom’ muzikom, a o njenim dubinama i ne pitaj. IZ bajramski muzički koncerti i ramazanski muzički festivali dobro su poznati javnosti. Naravno, uz sve ovo i slična okupljanja popratne pojave su šerijatski zabranjeno miješanje spolova, mahom potpuno otkrivene žene ili nepropisno pokrivene.

U džamijama se može naći knjiga od Omera Pobrića, specijalno za IZ, kako bi njihovi horovi vježbali pjevanje sa notama i muzičkim instrumentima. Kod učenika medresa i fakulteta IZ-a kao i njihovih svršenika, slušanje muzike je nasušna potreba i vid ‘modernog’ duhovnog uzdizanja.

Upražnjavanje i slušanje muzike od strane sljedbenika IZ-a je na stepenu kao da je islam došao sa muzikom, podstiče na sviranje instrumenata i slušanje istih. Onaj ko ne poznaje siru Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, mogao bi pomisliti da je on umjesto desetak sablji zbog ratova koje je vodio radi islama, imao desetak tambura ili gitara sa kojima je svirao organizujući razne koncerte i festivale te pozivajući u mir i ljubav.

Hvala Allahu lično nisam spao niti sam primoran da shvatanje i tumačenje vjerskih propisa uzimam od pobornika IZ-a, rijaseta, njihovih muftija i hodža. Ali šta će obični muslimani kojima su vođe ove institucije autoriteti i uzori pa ih slijede u svemu onome što predstavljaju da je islam, a isti ih u mnogim šerijatskim pitanjima pogrešno uče i sami pogrešno praktikuju. Ohalali su kamatu, miješanje suprotnih spolova, otkrivanje žene muslimanke, pa i muziku.

U zvaničnoj fetvi IZ-a od strane ‘povjerenika’ za fetve muzika je dozvoljena: https://islamskazajednica.ba/ostalo/10026-sluanje-muzike

U toj fetvi je najblaže rečeno bez naučnog emaneta obrađeno ovo pitanje jer je predstavljeno da o propisu muzičkih instrumenata ima klasično razilaženje među islamskim pravnicima, a što nije tačno i o čemu će biti detaljniji govor u nastavku. Također, u hanefijskom mezhebu kojeg kako tvrde zvanično slijedi IZ muzički instrumenti su zabranjeni, nije dozvoljena njihova kupoprodaja ili iznajmljivanje, vadžib je negirati ovaj munker kada se pojavi, a oko nadoknade štete uništenih instrumenata ima razilaženje. Uglavnom, ibret je u dokazima koji ukazuju na zabranu, a sljedbenika strasti je vazda bilo i biće.

Postavlja se pitanje, odakle je njima došla ova devijacija ako je općepoznato u islamu da je muzika haram i da je hanefijski mezheb nedvosmisleno na zabrani muzičkih instrumenata, a oni su navodno sljedbenici istog. Koliko se ja sjećam, kao da je sve krenulo 1997. sa džabnim djeljenjem prevedene knjige ‘Halal i haram u islamu’ od šejha Jusufa Kardavija. U toj knjizi ohalaljenja je muzika uz navodno neke šartove, također miješanje suprotnih spolova, samozadovoljavanje bez pretjerivanja i da ne postane navika, i mnoge druge stvari. A službenici IZ-a se u svom ohalaljivanju muzike i praktikovanju iste pozivaju baš na Jusufa Kardavija uz Ibn Hazma.

Stav učenjaka o muzici

Na samom početku, žalosno je i tužno, da mnogi muslimani traže sreću i zadovoljstvo u onom što im Allah zabranjuje, da su uzeli otrov kao lijek. Da im je slušanje muzike svakodnevnica slijedeći u tome batil mišljenje onih koji je dozvoljavaju, da čak propagiraju muziku uz obrazloženje kako ona omekšava srce, pročišćava emocije i podstiče na opću aktivnost.

Preko deset učenjaka navodi i prenosi da je idžma (konsezus) učenjaka ovog ummeta na zabrani muzičkih instrumenata, navest ćemo samo neke od njih.

1- Navodi Ibn Redžep, da je učenjak ehlusuneta vel džemata Ebu Bekr El-Adžuri kazao da je idžma učenjaka na zabrani muzičkih instrumenata (Nuzhetul-isma’, str. 25)

2- Ebu Tajjib Taberi kaže: “O zabrani slušanja muzičkih instrumenata nema razilaženja.” (Nuzhetul-isma’, str. 62)

3- Kaže Ibn Salah: “Nije potvrđeno ni od koga od učenjaka čije se mišljenje uzima u obzir da je dozvolio muzičke instrumente.” (Fetava Ibn Salah, 300)

4- Navodi Ibn Tejmijje da nema razilaženja oko zabrane muzičkih instrumenata. (Medžmu’ul-fetava, 28/118) Dok na drugom mjestu kaže: “Imami četiri mezheba su složni da su svi muzički instrumenti haram (izuzev defa) jer je potvrđeno u Buharijinom Sahihu i drugim zbirkama…Nije spomenuto ni od koga od sljedbenika imama mezheba da ima razilaženja oko muzičkih instrumenata.” (Medžmu’ul-fetava, 11/576)

5- Ibn El-Kajjim Dževzi također navodi da nema razilaženja oko zabrane muzičkih instrumenata. (Medaridžus-salikin, 1/491)

6- Hanefijski učenjak El-Bezzazi navodi da nema razilaženja oko zabrane muzičkih instrumenata. (El bahru er-raik, 7/89)

7- Ibn Hadžer El-Hejtemi navodi da nema razilaženja oko zabrane muzičkih instrumenata. (Keffur-rika’a, 124)

Također, imami četiri mezheba: Ebu Hanife, Malik, Šafija i Ahmed, kao i njihovi učenici su bez razilaženja na stavu zabrane muzičkih instrumenata. I ne samo to, na ovoj zabrani su izgrađene mnoge mesele: zabrana kupoprodaje muzičkih instrumenata, zabrana iznajmljivanja muzičkih instrumenata ili objekata u tu svrhu, propis nadoknade štete za uništeni muzički instrument, vadžib negiranja munkera sviranja i slušanja muzike, …

Osnovni i najjači dokaz zabrane muzičkih instrumenata je vjerodostojan hadis kojeg bilježi Buharija u svome Sahihu u obliku t’alika, od Ebu Malika (ili Ebu Ammara) El-Eš’arija, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Biće u mom ummetu ljudi koji će ohalaljivati polni organ, svilu, vino i muzičke instrumente.” Hadis je vjerodostojan oko čega nema razilaženja kod stručnjaka hadisa. Pored drugih argumenata, 6-tog ajeta sure Lukman i nekoliko hadisa, ovaj argument je dovoljan za zabranu muzičkih instrumenata.

Ko je prvi ohalalio muzičke instrumente?

Prvi koji je dozvolio upotrebu i slušanje muzičkih instrumenata je bio zahirija Ibn Hazm, a nakon njega poznati sufija Muhamed Ibn Tahir El-Kajserani. Od potonjih učenjak Jusuf Kardavi, a pored njega muziku su dozvolili Muhamed Ebu Zehre, šejh Kardavija i egipatski šejh Muhammed El-Gazali. Kaže Ibn Redžep: “Nije poznato da je iko od selefa dao olakšicu u muzičkim instrumentima nego je to postalo poznato kod nekih potonjih zahirija (Ibn Hazma) i sufija čije se mišljenje ne uzima u obzir.” (Faslul-hitab, 158)

Šubhe (dokazi) onih koji dozvoljavaju muziku

Prva šubha- nema niti jedan vjerodostojan hadis koji ukazuje na zabranu muzičkih instrumenata a osnova je dozvola. Ibn Hazm je ocjenio slabim hadis kojeg bilježi Buharija a koji je ujedno najjači argument zabrane. On tvrdi da hadis ima dvije greške: 1. Prekid u lancu između Buharije i njegovog šejha Hišama ibn Ammara jer ga Buharija prenosi u formi ‘od Hišama’. 2. Da ravija ima nedoumicu oko nadimka ashaba ‘Ebu Malik’ ili ‘Ebu Ammar’. Na ovu pogrešnu ocjenu hadisa od strane Ibn Hazma ukazali su mnogi učenjaci hadisa, između ostalih, Ibn Salah i Ibn Hadžer koji navodi da ovaj hadis mimo Buharije od Hišama ibn Ammara prenosi devet ravija, a trojica od njih su od najjpouzdanijih ravija. Dok to što ga Buharija prenosi u formi ‘od Hišama’ može imati mnogo razloga koji ne ukazuju na prekid u lancu jer Buharija nije mudelis. A navodna druga slabost u hadisu, nije nikakva slabost jer nadimak ashaba ne utiče na slabost hadisa, ashabi su svi pouzdani. Na ovom mjestu potrebno je naglasiti da Ibn Salah i Ibn Kajjim kada navode stav Ibn Hazma o muzici kažu da je njegovo mišljenje pogrešno i ništavno. Također, Ibn Kajjim u svojoj knjizi ‘El-Furusije’ (str. 246) ukazuje na slabost Ibn Hazma u ocjeni hadisa, i navodi da Ibn Hazm u svojoj knjizi ‘El- Muhalla’ ocjenjuje mnogo hadisa vjerodostojnim oko čije slabosti nema razilaženja među učenjacima hadisa. Na slabost Ibn Hazma u hadiskim znanostima ukazuje i šejh Albani u ‘Silsila sahiha’ (2/2).

Druga šubha- dokazivanje dozvole muzike hadisom muttefekun alejhi od Aiše, radijallahu anha, koja kaže: “Ušao je Ebu Bekr u moju kuću a kod mene su dvije robinje od ensarija pjevale o bici na Bedru, a one nisu pjevačice. Pa je rekao Ebu Bekr: “Zar su šejtanove frule u kući Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem?” A to je bilo za bajram. Pa mu poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, reče: “O Ebu Bekr, svaki narod ima svoj dan veselja a ovo je naš dan.”

Odgovor na spomenuti argument (šubhu):

Najviše što se može dokazivati sa ovim hadisom je dozvola pjevanja bez pratnje instrumenata na dan bajrama, a što je svakako dozvoljeno bez razilaženja.

Treća šubha- hadis koji prenosi Nafija od Ibn Omer, radijallahu anhuma, da je on prilikom prolaska čuo svirku frule pa je stavio prste u uši i skrenuo sa puta. Zatim je upitao Nafiju da li čuje išta, na što je on odgovorio da ne čuje. Potom je izvadio prste iz ušiju i rekao: “Bio sam sa Vjerovjesnikom pa je čuo poput ovoga i uradio ovako.” Hadis bilježi Ebu Davud i nakon navedenog hadisa kaže ‘ovaj hadis je munker (jako slab).’ Dok šejh Albani hadis ocjenjuje vjerodostojnim a Šuajb Arnaut dobrim. Njihov argument je: “Da je frula zabranjena Ibn Omer, radijallahu anhu, bi naredio i Nafiji da začepi uši.”

U odgovoru na ovu šubhu navest ćemo ono što navodi Ibn Tejmijje, a to je: “Da je razlika između ciljanog i namjernog slušanja muzike i da se čuje muzika usputno, nenamjerno u prolazu.” Ovo zadnje nije grijeh a prvo jeste. To što je Ibn Omer, radijallahu anhuma, začepio uši je potpunije, a što je Nafija čuo frulu bilo je usputno i nema u tome grijeha.

Četvrta šubha- argumentiranje time da je skupina ashaba ili tabina slušala muziku ili svirala instrumente, da je to haram oni to ne bi radili. Odgovor: šejh Albani, Hamud Tuvejdžiri i Salih Fevzan kažu da nije došlo ni u jednoj vjerodostojnoj predaji da je neko od ashaba, tabina ili selefa dozvoljavao muzičke instrumente a kamoli slušao i svirao. Ovo su puke tvrdnje, neistine i lažno pripisivanje ashabima, tabinima i selefu, a onaj ko tvrdi suprotno neka navede makar jedan vjerodostojan lanac prenosilaca nekog od njih.

Peta šubha: Dokazuju sa riječima Muhameda Ibn Tahira u njegovoj knjizi ‘Kitabu Sema’ da je idžma stanovnika Medine bio na dozvoli uda, to jeste, tambure. Navodi imam Zehebi da je Ibn Tahir bio sufija koji je skrenuo sa sunneta. Kao ravija hadisa je bio slab po velikoj skupini imama hadisa. Svoju gore spomenutu tvrdnju, kako sam navodi, nije izgradio na osnovu stavova učenjaka Medine nego na osnovu slabe predaje od imama Evzaija u kojoj je došlo: “Klonimo se od stanovnika Iraka pet stvari…, a od stanovnika Medine: “Slušanja pjevanja i spajanja namaza bez opravdanja.” Upitan je imam Malik o olakšici pjevanja kod stanovnika Medine, pa je rekao: “To kod nas čine samo fasici (griješnici).” (Telbisu Iblis, Ibn Dževzi, 244. ) Navodi imam Taberi da je imam Malik zabranjivao muziku i slušanje iste i rekao je: “Ovo je mezheb i ostalih učenjaka Medine.” (Kitabu Tahrimun-nerdi, 121.)

Također Ibn Redžep i Ibn Tejjmije navode da je ta tvrdnja za stanovnike Medine netačna, nego baš suprotno učenjaci Medine u propisu muzike su na istom stavu kao ostali učenjaci ummeta.

Prema tome, tvrdnja Ibn Tahira je neosnovana i netačna.

Na kraju, ako bi neko rekao da nema potrebe za krutim i grubim prozivanjem, da je dovoljno pojasniti propis po ovom pitanju i grešku u tumačenju, odgovor je u narodnoj poslovici: riba s glave smrdi. To jeste, problem dolazi s vrha i zbog toga je teži, veći i gori. Ako njih nije stid i sram kršiti propise vjere ustrajno i javno, ni kritika ne treba biti iza zastora ili umotana u sto ‘uvaženih’ celofana.

Kaže Uzvišeni: “Neka se pripaze oni koji postupaju suprotno naređenju njegovom (Allahovom ili Poslanikovom). Da ih iskušenje (dalalet, kazna na dunjaluku ili kufr) kakvo ne stigne ili da ih bolna patnja ne snađe.” (En-Nur, 63)

Gospodaru naš, podari ovoj zajednici bogobojazne vođe i hodže, učene koji staju kod Allahovih granica, koji slijede mezheb Muhameda, sallallahu alejhi ve sellem, a ne mezheb džahilijeta.

Ve billahi tevfik