UZGAJANJE MINKE (UBIJANJE VJEVERICE I SLIČNIH ŽIVOTINJA) RADI KRZNA

PITANJE: Esselamu alejkum we rahmetullahi we berekatuhu,

Je li dozvoljeno držati i uzgajati MINKE (one male životinje) radi krzna. Znači, ta se životinja uzgaja radi krzna da bi se kad stasa zaklala i uzela krzna koja se prodaju strancima. Oni od njih šiju bunde, kapute i slično. To nije jedna ili dvije životinje, nego stotine i hiljade njih. Valjda je to krzna veoma skupo. Allah te nagradio svakim hajrom

ODGOVOR: Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu.

Hvala Allahu i neka je salavat i selam na posljednjeg vjerovjesnika, a zatim:

Od Allahove milosti i mudrosti stvaranja je to da je biljke i životinje stvorio i stavio u službu čovjeka. Osim onih za koje je došao dokaz da ih nije dozvoljeno jesti ili koristiti ili koje su štetne za ljude.

Kaže Uzvišeni:“On je za vas sve što postoji na Zemlji stvorio”. (El-Bekare, 29)

I kaže: “Kako ne vidite da vam je Allah omogućio da se koristite svim onim što postoji na nebesima i na Zemlji i da vas darežljivo obasipa milošću Svojom, i vidljivom i nevidljivom?” (Lukman, 20)

Dozvola upotrebe kože ovih životinja nakon ubijanja ili klanja se vraća na pitanje čistoće njihove kože nakon štavljenja.

Opšti stavovi učenjaka oko čišćenja kože štavljenjem:

Prvi stav: štavljenje je sredstvo za čišćenje kože strvina, svejedno bilo to životinje čije se meso jede ili one čije se ne jede.

Ovo je stav učenjaka hanefijskog[1] i šafijskog[2] mezheba.

Oni smatraju da štavljenjem postaju čiste kože svih životinja strvina osim kože svinje jer je ona sama po sebi nečista, i kože čovjeka jer je on posebno odlikovan nad ostalim stvorenjima, kaže Uzvišeni u prijevodu značenja: “Mi smo sinove Ademove, doista, odlikovali” (El-Isra’ 70). A šafije takođe izuzimaju kožu psa.

Drugi stav: da koža strvine ne postaje čista štavljenjem.

Ovo je oficijelni stav mezheba malikija[3] i hanabila[4].

S tim da hanabile dozvoljavaju upotrebu tih koža nakon štavljenja za sve stvari osim za tekućine, a malikije dozvoljavaju nakon štavljenja upotrebu kože i za tečne i za suhe stvari. Iz ovog svi izuzimaju svinjsku kožu.

Od imama Ahmeda se prenose još dva rivajeta[5] po ovom pitanju:

Prvi – da štavljenje čisti kožu strvina onih životinja koje su bile čiste za vrijeme života pa makar i ne bilo njihovo meso dozvoljeno za razliku od onih životinja koje su nečiste dok su žive.

Drugi – da se sa štavljenjem čiste kože samo strvina onih životinja čije se meso jede. Ovo je takođe stav Evzai'ja, Ibn Mubareka, Ishaka ibn Rahuveje[6], jedno od dva mišeljenja Ibn Tejmije[7], a od savremenih učenjaka izabrao ga je Ibn ‘Usejmin[8].

Treći stav: da se štavljenjem čiste kože strvina svih životinja, pa čak i svinje, psa i divljih zvijeri.

Ovo je mezheb zahirija i Ibn Hazma[9].

Dokazi ovog mišljenja su hadisi koji sa svojim općim značenjem ukazuju da štavljenjem kože bilo koje životinje ona postaje čista. Od tih hadisa su sljedeći:

1 – “Kada se izvrši štavljenje kože ona je čista“[10]. U hadisu riječ “el-ihabu” u arapskom jeziku ima opće značenje i obuhvata kože svih vrsta životinja.

2 – U istom rivajetu sa drugačijim riječima: “Koja god koža se štavi postaje čista”[11]. Riječ “koja god” ima opće značenje i odnosi se na kože svih životinja.

3 – Ušao je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, u dvorište neke kuće i napio se vode iz obješene mješine, pa mu rekoše da je ta mješina od kože strvine, a on reče: “Šerijatsko klanje kože je njeno štavljenje“[12], a u rivajetu kod Ahmeda: “Njeno štavljenje je njeno čišćenje ili njeno šerijatsko klanje“[13].

Radžih (odabrano) mišljenje je treći stav učenjaka koji kaže da je štavljenje kože strvina svih životinja njihovo čišćenje. Jer opće značenje gore spomenutih hadisa jasno i nedvosmisleno ukazuje da štavljenje kože strvine bilo koje životinje je njeno čišćenje. A sa druge strane nema dokaza koji ograničava ovo značenje samo na životinje čije se meso jede.

Tako nema smetnje u uzgajanju sitnih životinja, poput minke, radi upotrebe kože, ili u upotrebi kože vjeverica i sličnih životinja koje nisu zvijeri. A Allah zna najbolje.

Iz ove dozvole upotrebe kože nakon štavljenja se izuzimaju kože divljih zvijeri zbog nekoliko hadisa u kojima je došla zabrana istog. Od tih hadisa su sljedeći:

1 – Hadis od El-Mikdamu ibn Madijekrib, radijallahu anhu, kaže: “Čuo sam Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da zabranjuje oblačenje kože divljih zvijeri i da se jaše na njima“[14].

2 – Prenosi Ebul-Melih od svog oca da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio da se koža divljih zvijeri koristi kao posteljina[15].

3 – Hadis od Muavije, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, zabranio jahanje tigrova, znači kožu tigrova[16].

4 – Hadis od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Meleci ne budu u društvu u kojem ima koža tigra”[17].

Kaže El-Mubarekfuri: “Hadisi ukazuju da nije dozvoljeno koristiti kožu divljih zvijeri. Učenjaci imaju različito mišljenje oko mudrosti ove zabrane. Kaže Bejheki da je zabrana došla zbog toga što na koži ostanu dlake jer štavljenje ih ne može otkloniti. A kažu drugi da je moguće da je zabranjena zbog koža koje se ne štave radi njihove nečistoće, ili da je zabrana zbog toga što ih upotrebljavaju rasipnici i oholi ljudi”[18].

Ve billahi tevfik.

---

[1]  Hašijetu Ibn Abidin (1/136) i El-Bedai'u es-sanai'u (1/85) .

[2]  Mugnil-muhtadž (1/78).

[3]  Hašijetu Dusuki (1/54) i Mevahibul-dželil (1/101).

[4]  El-Mugni (1/66) i Keššaful-kinna'i (1/54).

[5]  El-Mugni (1/68) i Keššaful-kinna'i (1/54-55).

[6]  Šerh Sahihu Muslim, Nevevi (4/54) i El-Furu’, Ibn Muflih (1/102).

[7]  Medžmu'ul-fetava (21/95).

[8]  Eš-Šerhul-mumti'a (1/74).

[9]  El-Muhala (9/32).

[10]  Muslim (366) i Ebu Davud (4123) u rivajetu od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma.

[11] Tirmizi (1728) i kaže da je hasen sahih, Nesai (7/173) i Ibn Madže (3609), a Albani ga je ocijenio vjerodostojnim u “Gajetul-meram” (26).

[12]  Ibn Hibban (4522) i ocijenio ga je vjerodostojnim.

[13]  Ahmed (25/250), Ebu Davud (4125) i Nesai (7/173-174), hadis je ocijenio vjerodstojnim Ibn Hadžer u “Telhisul-habir” (1/49).

[14]  Ebu Davud (4131), Nesai’ (4567) i Bejheki (71), u njegovom senedu je Bekijje ibn El-Velid a on je slab, a Albani ga je ocijenio vjerodostojnim u “Sahiha” (1011) i kaže da je Bekijje izgovorio “haddesena” (pričao nam je).

[15]  Tirmizi (1779), Nesai (4565), Darimi (1983) i Ahmed (20982), ocijenio ga je vjerodostojnim Albani u “Miškatul-mesabihi” (506), takođe, prenosi se u knjizi “Revdatul-muhaddisin” (3303) da ga je Ibn Hadžer ocijenio vjerodostojnim.

[16]  Ebu Davud (4239) a kaže Ebu Davud da Ebu Kilabe nije sreo Muaviju, Nesai u “Kubra” (9816), Ahmed (16890) i Bejheki (6339), kaže Šuajb Arnaut u Tahkiku Musneda imama Ahmeda da je hadis sahih a da je sened ovog hadisa slab jer je mursel, takođe Albani je ocijenio hadis vjerodostojnim u “Sahihu Ebi Davud” (3566).

[17]  Ebu Davud (4130), Albani ga je ocijenio dobrim u “Daifa” (6687) i u “Miškatul-mesabih” (2775).

[18]  Tuhfetul-ahvezi (4/469).