DA LI SE HADISI O NAGOVJEŠTAJU OSVAJANJA ISTANBULA ODNOSE NA MUHAMMEDA EL-FATIHA

PITANJE: Esselamu alejkum.
Našao sam ko bilježi hadis: “Zaista će Konstantinopolj biti osvojen, divan je njegov osvajač i divna li je ta vojska”.
Taj hadis (o osvajanju Konstatinopolja) prenosi Ahmed u Musnedu, njegov sin u “Zevaid” (4/335), Buhari u “Tarihul-kebir” (2/81), Taberani u “El-mu'adžemul kebir” (2/38). Ali nigdje nema ocjene.
Možeš li mi reći šta o ocjeni ovog hadisa i mišljenju da se odnosi na Mehmeda Fatiha ili na Mehdija.

ODGOVOR: Alejkumusselam!

Ono što je općepoznato među muslimanima, svejedno putem usmenog prenošenja ili učenjem u školama, da je osvajanje Konstatinopolja koje se desilo 1453. po Miladiju od strane Muhammeda El-Fatiha i osmanske vojske ostvarenje onoga što je nagoviješteno u Sunnetu od strane Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem.

Međutim, po ovom pitanju učenjaci i historičari imaju podijeljeno mišljenje.

Takođe, detaljna i precizna analiza istog pitanja ne ide sasvim u prilog spomenutom raširenom shvatanju kao što je običaj u mnogim raširenim predajama među ljudima.

Naime, oko osvajanja ili oslobađanja Konstantinopolja (današnjeg Istanbula) prenešena su tri hadisa:

Prvi hadis:

od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Jeste li čuli za grad čiji je jedan kraj prema kopnu a drugi prema moru?” “Da, Allahov Poslaniče”, odgovoriše. A zatim nastavi: “Neće nastupiti Sudnji dan sve dok se protiv njega (tog grada) ne bude borilo sedamdeset hiljada od potomaka Ishaka. Pa kada dođu neće se boriti sa oružjem niti će gađati sa kopljem, reći će  LA ILLAHE ILLELLAH VALLAHU EKBER, pa će pasti jedna od njegove dvije strane – kaže Sevr, a on je jedan od ravija hadisa – Ne znam da je rekao osim ona (strana) koja je prema moru. Zatim će reći drugi put LA ILLAHE ILLELLAH VALLAHU EKBER, pa će pasti njegova druga strana. Zatim će treći puta reći LA ILLAHE ILLELLAH VALLAHU EKBER, pa će im se otvoriti (grad), ući će u njega i kupiti ratni plijen. Dok budu međusobno dijelili ratni plijen doći će im glasnik i reći: Dedždžal se pojavio, pa će ostaviti sve i vratiti se”. Hadis bilježi Muslim u svom Sahihu, a kaže Nevevi u Komentaru Muslimovog Sahiha da se pod pomenutim gradom misli na grad Konstantinopolj.

U ovom hadisu je došlo da će Konstantinopolj osvojiti potomci Ishaka, a to su Rimljani (Evropljani), što je kod mnogih komentatora hadisa izazvalo nejasnoću, zato Ibn Kesir i mnogi drugi tumače da će se to desiti od strane Rimljana koji su prešli na Islam (oni ili njihovi preci) te da će oni osvojiti Konstantinopolj, što nema sumnje da je lijepo tumačenje na koje ukazuje drugi hadis Ebu Hurejre, radijallahu anhu, sa kojim Ibn Kesir i dokazuje ovo tumačenje.

Takođe, bilježi Muslim u svom Sahihu od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, hadis o predznacima Sudnjeg dana u kojem je došlo da će se muslimani boriti protiv Rimljana u El-E'amaku i Dabiku (dva mjesta kod Haleba u Siriji), zatim će osvojiti Konstantinopolj (čije ime je spomenuto u samom tekstu hadisu), pa dok budu dijelili ratni plijen obavijestit će ih šejtan da se Mesih (Dedždžal) pojavio a što je laž, pa će se oni vratiti i kad budu u Šamu on (Dedždžal) će se pojaviti, i dok se budu pripremali za boj sići će Isa, alejhisselam, …

Ova dva hadisa jasno i nedvosmisleno ukazuju da će Istanbul biti ponovo osvojen pred Sudnji dan neposredno prije pojave Dedždžala i silaska Ise, alejhisselam.

Drugi hadis: od Abdullaha ibn Amra ibn ‘Asa, radijallahu anhuma, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, upitan koji grad će prvi biti osvojen: Konstantinopolj ili Rim? Pa je odgovorio: “Grad Herakla će biti prvi osvojen, znači Konstantinopolj”. Hadis bilježe Ahmed, Darimi, Hakim i Ibn Ebi Šejbe. Vjerodostojnim su ga ocijenili Hakim, Zehebi i Albani a slabim Šuajb Arnaut. S tim da je bliže da je hadis slab jer je u njegovom senedu ravija Hašim ibn Mersed koji je slab, takođe oko pouzdanosti ravije Jahje ibn Ejjuba ima razilaženja.

Treći hadis: od Bišr ibn El-Has'amija, radijallahu anhu, da je čuo Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da je rekao: “Sigurno će biti osvojen Konstantinopolj, divan je emir (komandir) njen (te vojske) emir, divna je vojska ta vojska”.

Kaže (ibn El-Has'ami, radijallahu anhu): “Pozvao me je Meslemetu ibn Abdulmelik (sin halife Abdulmelika ibn Mervana), pitao me pa sam mu ga (taj hadis) ispričao, zatim je poveo i predvodio bitku na Konstantinopolj.Hadis bilježe Ahmed, Ebu Nu'ajm u “M'arifetussahabe”, Buharija u “Et-Tarihu el-kebir”, El-Bezzar u “Zevaidu” i Taberani. Ocijenuli su ga vjerodostojnim Hakim i Sujuti, dobrim Ibn Abdulberr, a El-Hejsemi i El-Busiri kažu da su mu ravije pouzdani. Dok su ga slabim ocjenili Albani, Šu'ajb Arnaut i Abdulkadir Arnaut.

Oni koji hadis ocjenjuju slabim to je zbog ravije Abdullaha ibn Bišra ibn El-Has'amija koji je po njima medžhul (nepoznat ravija), a da je ovaj ravija medžhul na tom stavu su i Ibn El-Medini i Ibn Hadžer, ovog raviju je jedino Ibn Hibban ocijenio pouzdanim a ovo se po njima od njega ne prihvata jer je Ibn Hibbabn poznat po ocjenjivanju pouzdanim nepoznatih ravija.

A oni muhaddisi koji su hadis ocijenili prihvatljivim oslanjaju se na ocjenu ovog ravije pouzdanim od strane Ibn Hibbana. Stav onih koji hadis ocjenjuju slabim je bliže ispravnom, jer je Ibn Hibbabn poznat po ocjenjivanju pouzdanim nepoznatih ravija, a Allah zna najbolje.

Osvajanje Konstantinopolja (današnjeg Istanbula) putem borbe i rata se već desilo 1453. po Miladiju od strane Osmanlija pod vođstvom sultana Muhammeda El-Fatiha. S tim da hadis u kojem je došla pohvala vojsci i osvajaču Konstantinopolja ima slabosti kao što je već spomenuto.

A osvajanje Konstantinopolja (današnjeg Istanbula) bez borbe, tj. sa izgovaranjem šehadeta i tekbira kao što je došlo u hadisu Ebu Hurejre, radijallahu anhu, kod Muslima, se još nije desilo nego je taj događaj od predznaka Sudnjeg dana.

A nagoviješteno osvajanje Rima je došlo u hadisu Abdullaha ibn Amra ibn ‘Asa, radijallahu anhuma, oko čije vjerodostojnosti takođe ima razilaženja, odnosno taj hadis u svom lancu prenosilaca ima slabosti.

Kaže Ahmed Šakir (u fusnoti “‘Umdetut-tefsir”, 2/256): “Oslobađanje Konstantinopolja o kojem smo obradovani u hadisu će biti u skoroj ili daljoj budućnosti koju Allah, azze ve dželle, zna, a to njegovo (grada Konstantinopolja) ispravno oslobađanje, kada se muslimani vrate svojoj vjeri od koje su okrenuli leđa. A što se tiče oslobađanja (grada Konstantinopolja) od strane Turaka koje se desilo prije ovog našeg vremena, ono je bilo priprema za veliko oslobađanje. Zatim je on (ovaj grad) nakon toga izašao iz ruku muslimana od vremena kada je turska vlast obznanila da nije islamska niti vjerska, te sklopila ugovor sa kjafirima, neprijateljima Islama, i uspostavila nad svojim narodom kjafirske paganske zakone. Ponoviće se njegovo islamsko oslobađanje, inšallah, kao što je o tome navijestio Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem“.

Kaže Albani nakon što je naveo hadis Abdullaha ibn Amra ibn ‘Asa, radijallahu anhuma (Es-Silsiletu es-sahiha, 1/3): “A već se ostvarilo prvo oslobođenjene sa osmanlijom Muhammed El-Fatihom kao što je poznato, i to nakon više od 800 godina od obavještenja Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem. A neminovno će se ostvariti i drugo oslobođenje uz Allahovu dozvolu, i vi ćete uskoro saznati njegovu vijest. Nema sumnje da drugo osvajanje zahtijeva povratak muslimanskom Ummetu prvovjernog hilafeta, a to je ono o čemu nas je obradovao sallallahu alejhi ve sellem rekavši u hadisu: “Vjerovjesništvo će biti među vama onoliko koliko Allah hoće da bude, …, (i na kraju hadisa kaže) zatim će biti hilafet na menhedžu vjerovjesništva”.

Shodno gore spomenutom, skupina učenjaka i historičara od onih koji uzimaju da su hadisi od Bišra ibn El-Has'amija i Abdullah ibn ‘Amra ibn El-‘Asa, radijallahu anhum, vjerodostojni smatraju da se ovi hadisi odnose na Muhammeda El-Fatiha i osmansku vojsku i njihovo osvajanje Konstatinopolja koje se desilo 1453. po Miladiju.

Od tih učenjaka su Ak Šemsuddin, Albani (po kojem imaju dva osvajanja Istanbula: prvo i drugo) a od historičara Muhammed Alijj Es-Sallabi.

Dok druga skupina od onih koji uzimaju da su hadisi od Bišra ibn El-Has'amija i Abdullah ibn ‘Amra ibn El-‘Asa, radijallahu anhum, vjerodostojni ili prihvatljivi a koji smatraju da se ovi hadisi ne odnose na Muhammeda El-Fatiha i osmansku vojsku i njihovo osvajanje Konstatinopolja koje se desilo 1453. po Miladiju nego na osvajanje pred Sudnji dan prije pojave Dedždžala i Ise, alejhisselam.

Od tih učenjaka su Ahmed Šakir, Muhammed ibn Abdullah El-Hukkajl i Ibrahim El-Muhajmid.

Njihovo pojašnjenje je da su ovi hadisi došli u općoj formi a hadisi od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, u Sahihu Muslima su pojasnili taj detalj kada će se to osvajanje desiti.

A po učenjacima koji su hadise od Bišra ibn El-Has'amija i Abdullah ibn ‘Amra ibn El-‘Asa, radijallahu anhum, ocijenili slabim, a što je bliže ispravnom, osvajanje Konstatinopolja koje se desilo 1453. po Miladiju od strane Muhammeda El-Fatiha i osmanske vojske nije nagoviješteno veliko osvajanje Istanbula u vjerodostojnom Sunnetu, jer će se ono desiti pred Sudnji dan prije pojave Dedždžala i Ise, alejhisselam.

Prema tome, oko vjerodostojnosti spomenutog hadisa u pitanju ima razilaženja a bliže je da je slab, takođe, učenjaci koji ga prihvataju razilaze se da li se on odnosi na Muhammeda El-Fatiha ili ne. A u hadisima Ebu Hurejre, radijallahu anhu, nije spomenuto da će Mehdi predvoditi vojsku koja će osvojiti Konstatinopolje. A Allah zna najbolje. Ve billahi tevfik.