KLANJANJE U DŽAMIJI KOJA ODSTUPA OD KIBLE
PITANJE:
Selam alejkum, u Vranduku kod Zenice džamija je sagrađena u vrijeme Turske i tako ostala do danas, da bismo saznali da odstupa oko 45 stepeni od pravca Kible pa se jedno vrijeme klanjalo u pravcu Kible a sad se vratilo kako džamija ima pravac.
Pitanje je, da li da slijedimo imama znajući da Kibla odstupa toliko? Džemat je podijeljen zbog toga, neki čak ne dolaze na namaz iz tog razloga a neki klanjaju obavezne namaze slijedeći imama a dobrovoljne tako što se okrenu za 45 stepeni ulijevo.
ODGOVOR:
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu, neka je salavat i selam na posljednjeg Vjerovjesnika, a zatim:
Kod nas, u Bosni, ima nekoliko džamija koje su napravljene sa velikim odstupanjem od pravca Kible, poput Begove džamije u Sarajevu, stare džamije u Begov Hanu (kod Zenice), džamije u Vranduku (spomenute u pitanju), džamije u Mećevićima (kod Zavidovića) i drugih. Odstupanje spomenutih džamija je lahko utvrditi na osnovu aplikacije za Kiblu.
Od šartova valjanosti namaza je okretanje prema Kibli, oko čega nema razilaženja među učenjacima a na što ukazuju Kitab i sunnet. Propisano je da vjernici prave džamije i da se pri klanjanju okreću prema strani Kible a ne direktno u pravcu Kible što je nemoguće. Ovo je vid olakšice koja se dokazuje sa hadisom kojeg bilježi Tirmizi od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Između istoka i zapada je Kibla.” (Hadis vjerodostojnim ocjenili Buharija, Tirmizi, Albani i drugi) Hadis se odnosi na one koji su na sjevernoj strani od Mekke, poput stanovnika Medine, Šama i slično. Islamski pravnici u svojim knjigama naglašavaju da je dozvoljeno malo odstupanje od pravca Kible, dok se veliko odstupanje ne toleriše. Međutim, koliko je to malo odstupanje dozvoljeno ili koliko je veliko odstupanje zabranjeno, to nije pojašnjenjeno. Savremeni učenjak Muhamed Ibn Salih el-Munedždžid smatra da je veliko odstupanje veće od 45 stepeni a malo do 45 stepeni. To jeste, džamija koja odstupa više od 45 stepeni nije okrenuta prema strani Kible te namaz koji se klanja u tom pravcu, sa tolikim odstupanjem nije dozvoljen niti je valjan. Ovo njegovo tumačenje ima osnova shodno šerijatskim tekstovima i govoru prvih učenjaka.
U džamijama za koje se utvrdi da mnogo odstupaju od pravca Kible, okretanje unutar džamije treba promjeniti. Međutim, ako odgovorni neće to činiti, džamije koje odstupaju 45 stepeni i više u njima treba izbjegavati namaz jer je njegova valjanost upitna. U ovom slučaju nije riješenje klanjati za imamom farz namaz mimo pravca Kible a sunete u pravcu Kible.
Ve billahi tevfik
