PROPIS PERDE (sutre)

PITANJE:

Esselamu alejkum, da li je ispravan namaz bez sutre/ perde?

ODGOVOR:

Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu, neka je salavat i selam na posljednjeg Vjerovjesnika, a zatim:

Uopćeno o perdi

Perda ili sutra je neki predmet koji klanjač stavi ispred sebe poput taburea, stolice, flaše i slično ili da klanjač uzme sebi za perdu nešto nepokretno klanjajući prema njemu, poput stuba, zida i slično. Perda treba biti udaljena od klanjača tako da bude iza mjesta gdje pada na sedždu 10-15 cm. Došlo je u vjerodostojnim hadisima da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, uzimao sebi za perdu koplje, zid i jahalicu a klanjao bi iza Mekamu Ibrahima kod Kabe.

Visina perde bi trebala biti otprilike poput visine stražnjeg dijela sedla, po riječima Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, u hadisu kojeg prenosi Aiša, radijallahu anha, a bilježi Muslim, to jeste oko 30 cm, više ili manje. Hadis u kojem je došlo da klanjač koji nema šta postaviti za perdu da povuče crtu (Ahmed, Ibn Madže i Ibn Hibban od Ebu Hurejre), taj hadis je slab.

Smisao postavljanja perde jeste da onaj koji prolazi ispred klanjača, zna da može proći iza, mada ako i ne bi bilo perde a prođe iza mjesta gdje bi ona trebala stajati, nema grijeha u tome. Prolazak ispred klanjača, od mjesta gdje klanja do perde, po većini učenjaka je haram, neki taj grijeh ubrajaju u velike grijehe, dok manja skupina učenjaka kaže da je to mekruh misleći pod time da je haram. Prenosi Ebu Džuhejn, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada bi onaj koji prođe ispred klanjača znao koliko je to sporno bilo bi mu bolje da stoji 40 (godina) nego da prođe ispred njega. (Muteffekun alejhi)

Zabrana se odnosi na onoga ko prolazi a ne na onoga ko stoji, sjedi ili leži ispred klanjača.

Konkretan odgovor na pitanje

Nema razilaženja među učenjacima da je namaz ispravan onome ko klanja bez perde (sutre). Međutim, razilaze se oko propisa stavljanja perde na dva poznata mišljenja:

Prvo mišljenje- da je postavljanje perde sunnet a ne vadžib. Na ovome je džumhur učenjaka, između ostalih, zvaničan stav sve četiri mezheba.

Njihovi argumenti su:

1- Hadis od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao na Mini prema onome što nije zid. (Muteffekun alejhi, s tim da kod Muslima nema dodatak ‘prema onome što nije zid’).

Od imama Šafije se prenosi da je tumačio ovaj hadis da je klanjao bez perde (sutre), međutim druga skupina učenjaka smatra da hadis nije jasan po ovom pitanju, to jeste, da li je imao perdu ili ne.

2- Hadis od Ebu Seida el-Hudrija, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada neko od vas klanja prema nečemu što ga zaklanja od ljudi a hoće neko da prođe ispred njega, neka ga odgurne.” (Muteffekun alejhi)

Kažu, iz hadisa se razumije da klanjač nekad klanja prema nečemu što ga zaklanja od ljudi a nekada ne klanja, što znači da stavljanje perde nije vadžib.

3- Hadis od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao na otvorenom a nije stavljao ispred sebe ništa. (Ahmed, Bejheki i Ebu J’ala)

Hadis je jasan međutim problem je što u hadisu koji je došao u dva rivajeta ima slabosti pa ga većina muhadisa odbacuje.

Drugo mišljenje- da je postavljanje perde vadžib, ko klanja bez perde je griješan a namaz mu je ispravan. Ovo je stav nekih učenjaka, poput Ibn Huzejme, Ebu Avane, Ševkanija i Albanija, također rivajet od imama Ahmeda. Dokazuju sljedećim argumentima:

1- Hadis od Talhe ibn Ubejdullaha, radijallahu anhu, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Neka neko od vas postavi ispred sebe poput stražnjeg dijela sedla, i klanja.” (Muslim)

2- Hadis od Ebu Seida el-Hudrija, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Kada neko klanja od vas neka klanja prema perdi (sutri) i neka se približi do nje.” (Ebu Davud i Ibn Madže, hadis ocjenjuju vjerodostojnim Ibn Huzejme, Albani i mnogi drugi). Kažu da je u oba hadisa došla naredba stavljanja perde (sutre) a naredba ukazuje da je vadžib.

Odabrano mišljenje je stav džumhura, to jeste, da stavljanje perde nije vadžib nego sunet, jer hadisi drugog mišljenja koji ukazuju na obavezu stavljanja sutre (perde) spuštaju se sa tog stepena na mustehab na što ukazuje hadis Ebu Seida el-Hudrija, muteffekun alejhi.

Prema tome, namaz koji se klanja bez perde je ispravan a sunet je po ispravnijem mišljenju da imam ili ko klanja sam, klanja prema perdi.

Ve billahi tevfik