UBIRANJE TUĐIH VOĆKI BEZ DOZVOLE

PITANJE:
Esselamu alejkum we rahmetullahi we berekatuhu šejh, imao bih pitanje, da li se smiju uzimati sa tuđe voćke plodovi ako grana te voćke prelazi ogradu van privatnog posjeda. Allah Vas nagradio na odgovoru.

ODGOVOR:
Alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu, neka je salavat i selam na posljednjeg Vjerovjesnika, a zatim:

Oko ovog pitanja ima razilaženje među učenjacima.

Prvo mišljenje- nije dozvoljeno ubirati tuđu voćku bez dozvole vlasnika, ni manju niti veću količinu. Na ovome je većina učenjaka, hanefije, malikije i šafije.
Dokazuju to sa hadisom muteffekun alejhi, od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Zaista su vaši životi, imetci i časti zabranjeni (sveti), kao što je zabranjen ovaj dan (kurbanski bajram) u ovom mjestu (Mekka), u ovom mjesecu.’ Navode i druge hadise koji ukazuju na zabranu uzimanja tuđeg imetka bez dozvole.
Drugo mišljenje- Dozvola jedenja voćki uz dva šarta.
1- da voćnjak nije ograđen ogradom koja ukazuje da vlasnik ne dozvoljava trganje plodova.
2- da ne ubire sebi voćke u krilo kako bi ih nosio (kesu, torbu i slično).
Ovo je stav Omera, Ibn Abbasa i Ebu Burde (od ashaba) i hanbelijskog mezheba, a od imama Ahmeda se prenosi više rivajeta oko uslova dozvole. Od tih rivajeta su sljedeći:
-da jede ako je gladan u suprotnom ne
-da se olakšica odnosi samo na musafira
-da nije dozvoljeno da se penje na stablo niti da gađa sa nečim (kamenjem, motkom i slično)
-da jede samo ono što padne ispod drveta a ne što je na drvetu.
Dokazuju sljedećim argumentima:
1- Hadisom od Ibn Omera, radijallahu anhuma, da je Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: “Ko uđe u baštu (tuđi voćnjak i slično), neka jede a neka ne trga sebi u krilo (da odnese).”
Bilježe ga Tirmizi i Ibn Madže. Hadis je slab, međutim ovaj hadis ima dosta ševahida, to jeste, hadisa koji se prenose od drugih ashaba u istom ili sličnom značenju, u kojima također ima slabosti. Ti hadisi se prenose od Abdulah Ibn Amra (Tirmizi), Abbad ibn Šerahbila (Ebu Davud, Ibn Madže), Rafija Ibn Amra (Tirmizi), Umerja Mevla Ebu Ellahma (Ahmed) i Ebu Hurejre, radijallahu anhum, (Ibn Madže).
U ovim hadisima ima dodataka i različitih konteksta na osnovu kojih se prenose različiti stavovi i rivajeti imama Ahmeda.
Uglavnom, na osnovu ovih različitih rivajeta tematika ovog hadisa se diže na stepen dobrog i prihvatljivog po kojem se može raditi.
2- Prenosi se od Omera, radijallahu anhu, da je rekao, o jedenju tuđeg voća prolazniku: “Neka jede a neka ne uzima u krilo (kesu, torbu) da nosi.
Predaju bilježi Bejheki u Sunenu sa dobrim lancem prenosilaca.
3- Prenosi se da je Ebu Zejneb Et-Temimi rekao: “Putovao sam sa Enes Ibn Malikom, Abdurahman Ibn Semurom i Ebu Burdetom, oni bi prolazili pored voćki i jeli bi ih (na licu mjesta).
Predaju bilježi Ibn Kudame u Mugniju i Albani u Irvaul-galil.
Treće mišljenje- da je dozvoljeno jesti onome ko je gladan.
Ovo je mišljenje unutar malikijskog mezheba i rivajet od imama Ahmeda.
Dokazuju hadisom Abdulah Ibn Amra, radijallahu anhuma, u kom se navodi da može jesti onaj ko je gladan.

Odabrani stav je drugo mišljenje učenjaka, to jeste, dozvola prolazniku da jede tuđu voćku po spomenuta dva uslova, ako nije ograđena i da ne trga voćke da bi nosio sa sobom.
Spomenuti hadisi i stav nekoliko ashaba ukazuju da je ovo najispravnije mišljenje, a to je ujedno i izuzetak zabrane korištenja tuđeg imetka bez dozvole.

Prema tome, konkretan odgovor na pitanje je dozvola trganja voćki sa grana koje prelaze ogradu dvorišta, a pod ovom ogradom se ne misli na ogradu spomenutu u šartovima.

Ve billahi tevfik